شهر چابهار+معرفی

گردآورنده: 

 روابط عمومی جماعت دعوت و اصلاح چابهار

این شهرستان در جنوب شرقی ایران، جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. شهر چابهار مرکز شهرستان با وسعتی در حدود 14900کیلو متر مربع در ناحیه‌ای با مختصات جغرافیایی 24درجه و 17دقیقه و 45ثانیه عرض شمالی و 60درجه و 38دقیقه طول شرقی واقع شده است. ارتفاع شهر چابهار از سطح دریا به‌طور متوسط 10متر می‌باشد.

همچنین فاصله‌ی شهر چابهار تا تهران 2886کیلومتر و فاصله‌ی آن تا مشهد 1700 و فاصله‌ی آن تا زاهدان 730کیلومتر است. شهرستان چابهار به‌همراه شهرستان کنارک حدود 300کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد. این مرز نسبتاً وسیع، موقعیت نسبتاً ممتاز به این شهرستان بخشیده است.

آب و هوا:

 این منطقه به‌طور کلی دارای تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های معتدل می‌باشد و از نظر اقلیمی به علت بارندگی کم جزو مناطق خشک ایران محسوب می‌شود. به لحاظ جغرافیایی نیز منطقه‌ی مورد نظر در ناحیه‌ی آب و هوایی جنب استوایی واقع شده است.

ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی شهرستان

با توجه به موقعیت شهر چابهار امروزه می‌توان این شهر را یکی از کانون‌های تلاقی فرهنگ‌های عربی- هندی و ایرانی دانست.   

موقعیت ویژه‌ی جغرافیایی و اقتصادی چابهار:

 این منطقه واقع در استان سیستان و بلوچستان از شمال پس از عبور از استان خراسان جنوبی به کشورهای آسیای میانه و افغانستان و از شرق به کشور پاکستان و از جنوب به دریای عمان و اقیانوس هند و آب‌های بین‌المللی، آفریقا و شرق آسیا و اروپا و دریای مدیترانه راه دارد. دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد و قرار داشتن در خارج از خلیج‌فارس و همین‌طور عدم آسیب‌پذیری در مواقع بحرانی، موقعیت استراتژیکی را برای ایجاد یک کریدور ارتباطی بین کشورهای آسیای میانه و سایر کشورهای جهان فراهم آورده است. براساس پیش‌بینی محققان سازمان ملل در زمینه‌ی حمل و نقل بین‌المللی، حدود نیمی از حمل و نقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط جهان انجام می‌شود. از مجموع 3 کریدور حمل و نقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش‌بینی کرده‌اند. 2 کریدور از ایران می‌گذرد و چابهار نقطه‌ی عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی- غربی جهان خواهد بود.

 این کریدور از «دروازه‌ی ابریشم» در چین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهر‌های این ناحیه مانند کلکته، جایپور، حصیر آباد، کراچی و بن‌قاسم به چابهار می‌رسد. به بیان دیگر چابهار در حقیقت یکی از چهار راه‌های کریدور جنوبی تجارت جهانی نیز تلقی می‌شود. چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد. این بندر قابلیت تبدیل به یک ابر بندر منطقه‌ای و بین‌المللی را داشته و می‌تواند نقش به‌سزایی را در تجارت و اقتصاد ایران ایفا نماید.

بندر چابهار در گذر از سه شاهراه شمال و جنوب، مهم‌ترین مزیت ترانزیتی جهان را به خود اختصاص داده و در این اقیانوس از کانال سوئز نیز مهم‌تر است. 

جاذبه‌های گردشگری:

جاذبه‌های طبیعی:

1-خلیج چابهار و جلوه‌گاه طلوع و غروب خورشید

2-ساحل صخره‌ای 

3-رودخانه‌ی باهوکلات

4-اسکله‌ی ماهیگیری: در چابهار چندین اسکله‌ی صیادی وجود دارد که اسکله‌های صیادی تیس، رمین، پسابندر از بقیه دیدنی‌تر هستند. اسکله تیس در داخل محوطه منطقه آزاد و رمین در 10کیلومتری و پسابندر در 84کیلومتری چابهار قرار دارد.

5-تالاب لیپار: در 15کیلو متری بندر چابهار بعد از روستای رمین در مسیر جاده‌ای ساحلی گواتر در تنگه‌ای صخره‌ای مشرف به درهای سبز و زیبا قرار دارد. آبگیر آن به طول 14کیلومتر می‌باشد که محل رویش گونه‌های گیاهی چون درختچه گز، کلیر و چش و محل زمستان گذرانی پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل طاووس کن، باقرقره، تیهو، عقاب، دشتی، خوتکا می‌باشد.

6-ارتفاعات فرسایش یافته 

7-گل‌فشان: در جنوب شرق ایران 20گل‌فشان وجود دارد که پنج مورد آن‌ها بین بندر جاسک و میناب، 9مورد بین چابهار و بندر جاسک و شش مورد دیگر هم بین چابهار و مرز ایران و پاکستان به‌ویژه شمال خلیج گواتر واقع شده‌اند. گل‌فشان‌های ایران بیشتر در جلگه‌ی ساحلی دریای عمان به‌خصوص بلوچستان جنوبی تمرکز دارند و بیشتر آن‌ها فعال بوده اما فعالیت آن‌ها در فصول مختلف از سالی به سال دیگر تغییر پیدا می‌کند.

این پدیده به‌طور عمده در فصول مختلف سال به‌ویژه مواقع پرباران از جاذبه‌های نادر و دیدنی محسوب می‌شود. گل‌فشان‌ها در میان بومیان ساکن سیستان و بلوچستان به نام‌های مختلفی مشهور است. مردم منطقه گواتر، جلگه‌ی دشتیاری و شرق بلوچستان گل‌فشان را به لهجه‌ی محلی «بوتن» و اهالی چابهار، کهیر و زرآباد آن را «گل‌پاشان» و «ناپک» به معنای ناف زمین یا ناف دریا می‌نامند.

یکی از دیدنی‌های حیرت‌انگیز شهرستان چابهار کوه‌های گل‌فشان آن است که مهم‌ترین آن‌ها در نقطه‌ای نزدیک به کنارک به نام بندر «تنگ» قرار دارد. گل‌فشان واقع در تنگ یا «بولوبولو» در جنوب شرق ایران و در 95کیلومتری غرب بندر کنارک و در دشت کهیر نرسیده به روستای تنگ در زمینی مسطح واقع است. این گل‌فشان دارای سه تپه‌ی کوچک بوده که یکی از آن‌ها شبیه آتشفشان و فعال است و بقیه آن‌ها نیز از چند سال پیش به صورت غیرفعال درآمده‌اند. در بلندای این تپه‌ها، دهانه‌هایی به قطر چند سانتیمتر وجود دارد و از دهانه‌ی گل‌فشان فعال کنونی به‌طور متناوب گل خاکستری رنگ خارج شده و به سوی دامنه‌ها سرازیر می‌شود.

دوره‌ی تناوب این پدیده نادر و زیبا 10تا 15دقیقه است که این عمل با لرزش خاک همراه بوده و گاهی به هنگام خروج گل صدایی، همانند شلیک تفنگ از آن به گوش می‌رسد. کوه گل‌فشان بندر تنگ با ارتفاع تقریبی 100متر و قطر قاعده کمی بیش از 100متر در فاصله حدود 100کیلومتری چابهار قرار دارد. اطراف این کوه را بیابانی وسیع فراگرفته که این بیابان نیز همچون خود کوه نتیجه اتفاق‌های درون زمین است. در فاصله حدود 200متری از کوه چاله‌ای به عمق حدود دو متر ایجاد شده که برای رسیدن به کوه باید وارد این چاله شد. به علت نزدیکی زیاد این منطقه به اقیانوس هند و همچنین شکل خاص پوسته‌ی زمین در این ناحیه، پوسته‌ی اقیانوس با شیب بسیار تندی در زیر این منطقه به داخل زمین فرو می‌رود که باعث به وجود آمدن فشارهای زیادی به پوسته زمین و خروج آب همراه با گل و لای می‌شود.

این عامل مهم‌ترین دلیل بوجود آمدن گل‌فشان‌ها و چشمه‌های آب معدنی فراوان در منطقه به حساب می‌آید. سرد بودن گل و عدم وجود بخار همراه آن، تاییدی بر صحت ادعای ذکر شده است. 

8-تمساح پوزه کوتاه

9-سواحل چابهار (دریای عمان)

10-غارهای بان مسیتی: در 5کیلومتری شمال غربی روستای تیس در دامنه کوه شهباز بند یک غار طبیعی و دو غار مصنوعی در کنار هم قراردارند. غار اول طبیعی و به‌صورت نیم دایره که با استفاده از روش تراشکاری داخل غار و دهانه آن توسعه یافته‌اند که یک مقبره کوچک از گچ به‌صورت دو سطح افقی بر روی یکدیگر قرار دارند که آثار تراش به خوبی در آن آشکار است. غار سوم که طول دهانه‌ی قوسی آن حدود 20متر است. ظاهراً این غارها جزو یک واحد تأسیسات ساختمانی بوده و به منزله حجره‌های و توقف‌گاه‌های معبد یا پرستشگاهی بوده است.

11-کوه‌های مینیاتوری و تپه‌های مریخی: کوه‌های بدلند یا همان مریخی نیز از مناظر بدیع چابهار می‌باشند که به موازات ساحل از منطقه کچو تا خلیج گواتر کشیده شده‌اند و از پدیده‌های ژئومورفولوژی این ناحیه هستند.

12-اکوسیستم جنگل‌های دریایی (حراء) در ناحیه ساحلی خلیج گواتر در فاصله 100کیلومتری چابهار به‌طرف شرق در خور باهو کلات و مصب رود که به دریا می‌ریزد. جنگل حراء یا مانگرو قراردارد.

جاذبه‌های تاریخی و مذهبی:

1-روستای قدیمی تیس

2-قلعه‌ی پرتغالی‌ها: در 5کیلو متری روستای تیس در امتداد جاده ساحلی بر فراز تپه‌ای بنا نهاده شده است. این قلعه به دلیل پیشینه تاریخی و سیاسی‌اش در دوران‌های مختلف تاریخی مورد توجه بوده است. پرتغالی‌ها در زمان استقرارشان در تیس آن را بنا نهاده‌اند و بعد‌ها در دوره‌ی قاجاریه مورد بازسازی قرار گرفت. برخی معتقدند قدمت تپه‌ای که این قلعه بر فراز آن بنا نهاده شده است به دوران ما قبل تاریخ برمی‌گردد که اثبات این فرضیه گواه وجود فرهنگ صیادی هزاره سوم قبل از میلاد در این منطقه است.

3-ویرانه‌های تیس کوپان: در دهستان کمبل سلیمان و روستای تیس کوپان آثاری از ویرانه‌های قدیمی در دره تیس کوپان باقی مانده است و این دره از دره‌ی تیس بزرگتر است.

4-قلعه انوشیروان (نوشروان کلات): بر فراز کوهی واقع در بخش دشتیاری دهستان باهو کلات در 2کیلومتری روستای سنگان و دک باهو قرار دارد قدمت این قلعه به 300سال پیش باز می‌گردد. 

5-قلعه‌ی پاتیل (پتیلی کلات) : این قلعه بر روی تپه‌ای خاکی در دهستان پلان در روستای گیتیگ قرار دارد و آثاری از قبیل فسیل حیوانات و صدف‌های دریایی در محل دیده می‌شود. در قسمت بالای کوه تکه‌هایی از ظروف سفالی پراکنده است و آثاری از برج و باروی‌ها دیده می‌شود که به مرور زمان به کلی تخریب شده‌اند.

6-محوطه‌ی باستانی دمب کوه: در فاصله 90کیلومتری چابهار و نزدیک مرز ایران و پاکستان بخش دشتیاری در فاصله 5/2کیلومتری روستای بلورمچی قرار گرفته است. قبور موجود در این محوطه باستانی حدود 4500تا 5000تخمین زده می‌شوند.

7-ساختمان قدیمی تلگرف‌خانه:

8-آرامگاه سید غلام‌رسول

9-قدم‌گاه خضر

وضعیت اجتماعی: ساکنان بومی این شهرستان بلوچ هستند و کارمندان و سرمایه‌گذارانی از سایر نقاط استان و ایران در آن سکونت گزیده‌اند. در این شهر علاوه بر اهل‌سنت که مذهب اکثریت ساکنان است جعفری اثنی‌عشری، بریلوی، باطنی شش امامی، بهایی و ذکری وجود دارد، که معمولاً از جاهای دیگر مهاجرت نموده‌اند.

این شهر به‌خصوص در نواحی حومه شهر و روستاهایش بافت قبیله‌ای دارد و قبایلی با ریشه‌های عربی و هندی در آن زندگی می‌کنند. در این میان جدگال‌ها از جمعیت قابل توجهی برخوردارند و بیشتر در دشتیاری و حومه شهر ساکن هستند. آن‌ها ریشه‌ای هندی (از سند) دارند و زبان جدگالی نیز که در میانشان رایج است از لهجه‌های سِندی است.

چابهار در صید و صیادی، صنایع دریایی، تولید میوه‌های گرمسیری و حمل و نقل دریایی اهمیت و موقعیت ویژه دارد. 

شخصیت‌های بارز:

الف) گذشته

1-شیخ احمد سیاد (میرین): دکترای علوم حدیث و محدث برجسته 

2-حاج کریم بخش سعیدی: سیاستمدار و بزرگ خاندانی که در دوران گذار از ملوک الطوایفی به تثبیت حکومت مرکزی نقشی سازنده برای بلوچستان داشت.

3-میر عبدی‌خان سردارزهی: بزرگ خاندان و مبارز خودمختاری در دوران پهلوی که نقطه عطفی در مبارزه بلوچ‌ها است.

ب ) عصر حاضر 

مولوی عبدالرحمن ملازئی (سربازی)

امام جمعه‌ی چابهار و مدیر و مؤسس جامعة الحرمین الشریفین چابهار 

حضرت مولانا عبدالرحمن ملازئی فرزند ملا احمد در سال 1324 ش در روستای انزا بخش سرباز شهرستان ایرانشهر متولد شد. وی از شش سالگی در خانه نزد پدر و مادر از قواعد حروف‌شناسی و هجاهای قرآن کریم درس را آغاز کرد. سپس در مسجد محل که به صورت مکتب دایر بود، دوره‌ی ابتدایی را گذرانده و توأم با آن از هفت سالگی در دبستان روستای مجاور ثبت نام کرده و دوره‌ی مقدماتی رادر خانه، نزد پدر و برادرشان حضرت مولانا محمدعمر و دو سال دوره سطح را در مدرسه‌ی عزیزیه روستای انزا و سال سوم سطح تا دوره‌ی خارج را در مظهر العلوم کراچی پاکستان گذراند و مدرکی تحت عنوان سند العالم دریافت کرد. فنون تجوید و قرائت را در محضر اساتیدی چون مولانا زکریا و قاری حبیب الله خوانده و پس از شرکت در یک آزمایش اختصاصی در محضر شیخ قراء العالم یعنی شیخ محمود خلیل الحصری و شیخ عبدالباسط عبدالصمد مصری مدرک تخصص در قرائت را دریافت کرد. 

 رشته‌های تخصصی علوم القرآن تفسیر و مناظره را به ترتیب نزد محدث بزرگوار سید محمد یوسف بنوری و مفسر نامور مولانا عبدالغنی جاجروی و علامه دوست محمد قریشی فرا گرفت و مدرک لازم را دریافت کرد.

 در سال 1344 ش به وطن بازگشت و در حوزه‌ی علمیه‌ی عزیزیه‌ی انزا به تدریس تجوید قرائت و علوم دینی پرداخت. 

مدتی بعد به نیابت عموی خود مولانا گل محمد امام جمعه‌ی اهل سنت ایرانشهر به خطابه و امامت جمعه آن شهر مشغول شد.

 درسال 1346ش بنا به دعوت و اصرار شدید مردم شهرستان چابهار برای امامت جمعه به این ناحیه مهاجرت و ساکن شد.

  در سال 1371ش درآزمون تعیین سطح علوم روحانیان اهل سنت در دانشکده‌ی الهیات تهران شرکت کرد و مدرک سطح 3 که آن وقت از سوی وزارت فرهنگ و آموزش عالی و به موجب بخشنامه‌های متعدد معادل دکتری اعلام گردیده بود دریافت داشت.  

  مدارس دینی شهرستانهای چابهار و کنارک

جامعة الحرمین الشریفین چابهار

   در سال 1349 هجری شمسی پایه و اساس این حوزه‌ی علمیه توسط مولانا عبدالرحمن ملازئی(سربازی) پی ریزی شد و در سال 1351 هجری شمسی تکمیل گردید و با پذیرش 40 طلبه از شهر چابهار و 5 طلبه شبانه‌روزی از سایر نقاط شهرستان چابهار و تحت مدیریت مولانا عبدالرحمن آغاز به کار کرد. مدرسه بتدریج شکل مرکز بزرگ علمی به خود گرفت و دارای تشکیلات و فعالیتهای زیر گردید:  

بخش حفظ قرآن کریم: مأموریت آن آموزش قرآن است که به سه رشته‌ی روخوانی، حفظ و قرائت و تجوید تقسیم می گردد.

بخش آموزش علوم دینی: فعالیت آن آموزش علوم و معارف اسلامی است که به رشته‌های زیادی چون تفسیر، اصول تفسیر، حدیث، اصول حدیث، فقه، اصول فقه، بلاغت، فلسفه، منطق، عقاید، تاریخ، سیرت، ادبیات، صرف و نحو می‌پردازد.

تمام این علوم در دوره‌های مختلف ابتدایی، مقدمات، سطح و خارج در مدرسه جامعة الحرمین الشریفین چابهار تدریس می‌شوند.

حوزه حدود 500 طلبه دارد که نیمی از آن شبانه روزیند. و حدود 150 طلبه نیز فقط یک شیفت در حوزه هستند که شیفت دیگر را در مدارس آموزش و پرورش تحصیل می‌کنند. 

  در این حوزه علاوه بر مدیریت محترم بیش از 40 نفر مدرس و9 نفر کارمند مشغول به خدمت‌اند. بعضی از مدرسان به صورت شبانه‌روزی در مدرسه بسر می‌برند.

بخش انتشارات: مدرسه علاوه بر فعالیتهای آموزشی کارهایی در زمینه‌ی نشر کتاب و نشریات مختلف انجام داده است. بیشتر این آثار ترجمه و یا نگارش خود مولوی عبدالرحمن است. تاکنون کتابها و نشریات زیر توسط این مدرسه چاپ و نشر گردیده است:  

1- مقام صحابه 2- عظمت صحابه 3- مصائب صحابه 4- حکایات صحابه 5- فضایل قرآن 6- شهسوار کربلا 7- راز دلبران 8- اسلامیات9- شمشیرخالد بر گردن مالد 10- سوسیالیسم کفر است 11- گرگ در پوستین میش 12- معمولات یومیه 13- عقاید اهلسنت 14- فیصله حق 15 – نافع الانام 16- فضایل رمضان 17- فضایل تبلیغ 18- مقالاه الاشراف 19- تحذیر المشتاق 20- مبادی الفقهیه 21- آشنائی با آثار افکار و احوال سید ابوالاعلی مودودی 19- حدیقة الصفا 20- ترجمه برکات مکیه وغیره

نشریات: 1- کلمات طیبات 2- حضرت ابوبکر صدیق 3- شهبانوی اسلام حضرت عائشه صدیقه 4- امهات المومنین 5- حضرت عثمان ذی النورین 6- درس عبرت برای بی نمازان 7- پیشنهاد 8- شجره طیبه 9- چهره‌های درخشان در پرتو قرآن 10- نشریه هشدار  11- نشریه نسیم ساحل.

فعالیت دعوت و تبلیغ: طلاب مدرسه در گذشته دسته‌های جماعت تبلیغی تشکیل می‌دادند و به ارشاد مردم می‌پرداختند. اکنون طلاب در شبهای جمعه به مسجدها رفته و به کار تبلیغ و ارشاد می‌پردازند. در شهر چابهار و نواحی آن نیز جلساتی برگزار و مولانا عبدالرحمن ملازئی نیز (قبل از تشدید بیماری) به سخنرانی می‌پرداختند. 

مدرسه خدیجة الکبری (بخش خواهران): حوزه‌ی علمیه چابهار دارای حوزه خواهران به نام مدرسه خدیجة الکبری می‌باشد که علوم اسلامی از سال اول تا دوره حدیث تدریس می‌شوند در این قسمت بیش از 15 استاد خواهر و10 استاد برادر مشغول تدریس‌اند و بیش از 700 خواهر طلبه به تحصیل اشتغال دارند و تاکنون بیش از 200 خواهر فارغ التحصیل شده‌اند.

مکاتب و شعب حوزه (حوزه‌های تحت نظارت): با فعالیت مدرسه و در نتیجه فارغ التحصیل شدن تعداد کثیری حافظ قرآن و مدرس، مکتبها و شعبه‌های زیادی تاسیس و شروع فعالیت نمودند. که در شهر چابهار و اطراف 23 حوزه و مکتب تحت مدیریت یا نظارت جامعة الحرمین فعالیت دارند.

سایر حوزه‌های شهرستانهای چابهار و کنارک:

حوزه‌ی علمیه دارالعلوم نوبندیان:

این حوزه با مدیریت مفتی محمد حسن سنگانی در قسمت خواهران و برادران فعال است که تحصیلاتشان را از سال اول تا چهارم مقدمات در این حوزه ادامه می‌دهند و شعبه ناظره و حفظ این حوزه تقریباً با 70 نفر به صورت فعال دایر می‌باشد و بطور کلی 19 استاد دارد و میانگین طلاب این حوزه به 100 نفر می‌رسد. و قابل به ذکر است که این حوزه در ایام تعطیلات تابستانی و ایام نوروز با برگزاری کلاسها صرف نحو و تجوید و سیرت رسول (ص) و... بسیاری از تشنگان علم و دانش دینی را سیراب نموده است. 

حوزه‌ی علمیه‌ی سلمان فارسی نگور:

این حوزه با مدیریت مولانا عبدالرحمن عارفی در دو بخش خواهران و برادران مشغول کار است و از سال اول اعدادی تا سال سوم مقدمات را تدریس می‌کند و دارای 8 استاد و 12 طلبه پسر بوده و همچنین تقریباً تعداد 60 نفر در قسمت شعبه ناظره و حفظ این حوزه مشغول به تحصیل می‌باشد. 

حوزه‌ی علمیه‌ی فاروقیه‌ی پسابندر:

این حوزه که به همت مولانا منیر احمد برومند تأسیس گردید و از سال اول اعدادی تا چهارم مقدمات را دارد. در حال حاضر این حوزه 28 طلبه و 13 استاد دارد و همچنین در این حوزه حدوداً 60 نفر در شعبه حفظ و ناظره به صورت فعال دایر می‌باشد و نیز در منطقه یکی از مدارس موفق به حساب می‌آید. 

حوزه‌ی علمیه‌ی ماندیرو (واقع دربخش تلانگ):

این حوزه با مدیریت مولانا عبدالقادر کتری زاده در منطقه‌ی دشتیاری در سطح سال اول اعدادی تا چهارم مقدمات، فعال است در حال حاضر این حوزه 25 طلبه و 8 استاد دارد و همچنین این حوزه در قسمت خواهران و شعبه‌ی حفظ و ناظره حدود 100 نفر طلبه فعال دارد.

حوزه‌ی علمیه‌ی ماندیرو (واقع در بخش پلان):

با مدیریت مولانا دوست محمد بادپا 

این حوزه با مدیریت مولانا دوست محمد بادپا یکی دیگر از حوزه‌های فعال منطقه‌ی دشتیاری می‌باشد و در حال حاضر با تعداد 27 طلبه و 11 استاد در حال خدمت به مردم محروم منطقه‌ی دشیاری می‌باشد که از سال اول اعدادی تا چهارم مقدمات در این حوزه تدریس می‌شود و حدود 120 نفر دختر و پسر در قسمت ناظره و حفظ این حوزه مشغول تحصیل می‌باشند.

حوزه‌ی علمیه‌ی دارالسنه سندسر:

این حوزه توسط مرحوم دکتر احمد سیاد در بخش زرآباد کنارک تأسیس شد که پس از تجربه مدیران مختلف، اکنون تحت مدیریت شیخ محمد طاهر سیاد (فرزند شیخ) با 11 مدرس و 107 طلبه که اکثر آنها شبانه‌روزی می‌باشند در منطقه زرآباد فعال می‌باشد. این مدرسه، تأثیر بسزایی بخصوص در زمان خود شیخ فقید بر منطقه محروم زرآباد و سایر بلوچستان داشته است.

مدرسه‌ی فاروق اعظم سورو:

این مدرسه با مدیریت مولوی ابراهیم افغان زهی در حال حاضر با 11 نفر استاد و 146 نفر طالب و 107 نفر طالبات در بخش زرآباد کنارک مشغول بکار است. 

مدرسه‌ی دارالقرآن کلیری:

این مدرسه با مدیریت ملا عبدالوهاب با 2 نفر استاد و 40 نفر طالب که 15 نفر شبانه‌روزی‌اند در حال فعالیت می‌باشد. 

مدرسه احسن العلوم درک (شاخه‌ای از جامعة الحرمین الشریفین چابهار )

این حوزه با مدیریت طالب العلم مراد محمد دریانورد و با 1 نفر استاد و تعداد 80 نفر از خواهران و تعداد 30 نفر پسر و با همکاری شاگردان خود مدرسه در حال حاضر انجام وظیفه می‌کند.

مدرسه فاروقیه‌ی بندر تنگ (کنارک):

این حوزه با مدیریت مولوی عبدالقدیر ملک رئیسی و با 4 استاد و 100 شاگرد پسر و 39 شاگرد دختر درحال خدمت می‌باشند. 

مکتب حیدریه‌ی کهیر(کنارک):

این مکتب با مدیریت مولانا نواب حوت و با 9 استاد و تعداد 150طلبه پسر و 160 طلبه دختر فعالیت می‌نماید.

مکتب مدنی چهار بیتی:

با مدیریت مولانا اسحاق حوت و با  5 استاد، این مکتب با 90 نفر پسر و 140 نفر دختر در حال حاضر فعالیت دارد.

مدرسه‌ی تحفیظ القرآن بانسنت:

این مدرسه با مدیریت مو لانا مراد محمد خداشناس که یکی از شاخه‌های مدرسه حیدر کرار سرگان است در حال حاضر با 5 استاد و 138 نفر پسر و 98 نفر دختر، دایر می‌باشد.

مدرسه‌ی حیدر کرار سرگان:

این حوزه با مدیریت مولانا عبدالاحد سرگانی در طی چند سال اخیر خدمات شایسته را انجام داده است و در حال حاضر با تعداد 14 مدرس 90 نفر شاگرد پسر و 160 نفر شاگرد دختر در حال خدمت‌رسانی به مردم منطقه می‌باشد و حدود 7 مکتب را در روستاهای اطراف تحت نظارت دارد.

مدرسه‌ی عزیزیه‌ی کنارک:

این حوزه با مدیریت کنونی مولانا عبدالمالک ملکی پور(یکی از دو امام جمعه اهل سنت کنارک) یکی دیگر از حوزه‌های فعال در منطقه می‌باشد که خدمات شایسته‌ای را برای مردم منطقه انجام داده است و در حال حاضر با 12 نفر مدرس و 150 نفر طالب به صورت فعال دایر می‌باشد و دارای حوزه خواهران و بخشهای حفظ قرآن نیز است.

مدرسه‌ی صدیقیه‌ی کنارک:

 این حوزه با مدیریت مولانا عبدالغفور نیک بین نیز یکی از حوزه‌های فعال شهرستان کنارک می‌باشد که خدمات شایسته‌ای را برای مردم منطقه انجام می‌دهد با 14مدرس و 180 طلبه در حال حاضر فعالیت خود را منطقه ادامه می‌د